خلاصه

با توجه به اهميت كتاب و كتابخانه در جهان اسلام، كه ناشي از تعاليم اين مكتب آسماني است، و وجود احاديث و روايات بيشماري از رسول اكرم و ائمه درباره دانش و پژوهش، جايگاه كتاب و كتابخانه در تمدن اسلام به وضوح آشكار مي شود.

در دوران تمدن اسلامي دو دوره كلي و بارز وجود دارد، دوران رشد و شكوفايي علم و دانش در اين تمدن، كه باعث به وجود آمدن كتابخانه هاي بسيار بزرگ و كاملي شد كه به كمك دانشمندان و محققان آن زمان به وجود آمدند و ديگر دوره افوق كه در اين دوره به دلايل مختلفي از جمله عوامل دروني و بيروني، افول علم و دانش و در كنار آن كم رنگ شدن نقش كتابخانه ها در جهان اسلام را شاهد مي باشيم.

مقدمه

 كتاب و كتابخانه در تمدن از درجه و جايگاه ويژه و والايي برخوردار بوده است. اين جايگاه بيشتر ناشي از تعاليم مكتب اسلام اس0ت. اسلام؛ مكتب علم و دانش، و مسلمانان را به دانش اندوزي توصيه مي كند. احاديث و روايات بيشماري از نبي اكرم و ائمه – عليهم السلام- درباره فضايل علم و دانش كه از طريق كتاب و كتابخانه منتقل مي شوند، وجود دارد.

با توجه به عنايت خاصي كه مكتب اسلام به علم و دانش داشته است و راه بهروزي و سعادتمندي را از آن علما مي داند، بديهي است كه توجه به كتاب به عنوان ابزاري با ارزش براي انتشار علوم در خور توجه و دقت است و نبايد فراموش كرد كه معجزه پيامبر اسلام خود، كتاب است و در دومين سوره قرآن كريم در ابتدا به كتاب اشاره دارد. ” ذالك الكتاب لا ريب فيه هدي للمتقين” (بقره، 2).

اگر چه در روزگاران قديم، كتاب همچون زمان حال گسترش پيدا نكرده بود، و افراد با سواد و كساني كه مي توانستند بنويسند و بخوانند قشر وسيعي از جامعه نبودند، اما مسلمانان به ويژه در رابطه با اعتقادات ديني خود مبني بر حفظ و نگهداري قرآن كريم از دستبرد حوادث روزگار و ثبت و ضبط آنچه از پيامبر اسلام مي شنيدند، خود را موظف به نگارش مي دانستند و بر حفظ و نگهداري آنها مراقبت مي كردند.

مسلمانان هر چه از زمان پيامبر دورتر مي شدند، خود را به نگارش و ثبت و ضبط وقايع نيازمند تر مي ديدند و پا به پاي تكامل خط و به همراه حفظ و ضبط قرآن كريم و آثار پيامبران و معصومين براي كسب اطلاع و آگاهي از اندوخته هاي اقوام ديگر نيز، تلاش وافر مي نمودند.

فهرست

خلاصه. 1

مقدمه. 2

ابزار و وسايل كتابت در دوران اسلام. 3

كتابخانه هاي تمدن اسلامي.. 3

الف: كتابخانه هاي شخصي.. 6

ب: كتابخانه هاي مساجد. 6

ج:كتابخانه هاي عمومي.. 6

معرفي برخي از كتابخانه هاي عمومي دوران اسلامي.. 7

كتابخانه حلب.. 7

كتابخانه شاپور. 7

كتابخانه سيد رضي.. 8

كتابخانه سيد مرتضي.. 8

د- كتابخانه هاي نيمه عمومي.. 9

كتابخانه فارس… 9

كتابخانه رامهرمز. 9

كتابخانه بصره. 10

كتابخانه ابن شاه  مردان.. 10

كتابخانه صاحب بن عباد. 10

چگونگي اداره كتابخانه ها و نحوه در آمد و مخارج آنها 11

شیوه های تهیه کتاب.. 11

کتابخانه های ایران اسلامی.. 12

دلايل افول كتابخانه هاي اسلامي.. 15

عوامل بروني.. 16

عوامل دروني.. 16

نتيجه. 17

يادداشت‌ها : 18

Abstract 20

دكتر غلامحسين سعيديان.. 22

چكيده. 22

كليد واژه‌ها 23

مقدمه. 24

آذربايجان بزرگ و اميرخان تركمان.. 25

پي‌نوشت‌ها و توضيحات.. 36

منابع و مأخذ. 48

سياست‌هاي شاه عباس اول در رونق تجاري ايران.. 52

چكيده. 52

واژه‌هاي كليدي: 52

مقدمه. 52

اقدامات شاه عباس اول در رشد و تجارت.. 57

الف- امینیت راه‌ها ئ مبارزه با راهزنان.. 60

ب- احداث راه و کاروانسرا 60

ج- حمايت از اتباع خارجي ( بازرگانان و مبلغان مسيحي) 62

د: استفاده از ارمنه در تجارت ابريشم. 66

نتيجه. 68

پي‌نوشت‌ها و يادداشت‌ها 69

فهرست منابع. 73

عنوان مقاله: 77

چكيده: 77

كليد واژه‌ها 78

مقدمه: 78

الف: شهرها 81

ب: رودها و رودخانه‌ها 96

ج: درياها و درياچه‌ها 97

د-كوه‌ها 98

ه: دژها و قلاع. 99

و: اماكن جغرافيايي ديگر. 101

پي ‌نوشت‌ها 103

فهرست منابع و ماخذ. 109

جهت دانلود فایل کلیک کنید